Жиі қойылатын сұрақтар

Бұл - бастапқыда өз-өзінің жеткіліктілігі мен тұрақтылығына жағдай жасап, қоғамның әлеуметтік проблемаларын шешуге немесе жеңілдетуге бағытталған жаңашыл жұмыс.

Ол әлеуметтік бағыттылық іс-шаралар мен кәсіпкерлік тәсілдерді біріктіреді, яғни кәсіпкерлік пен қайырымдылықтың қиылысуында орналасқан.

Жай сөзбен айтқанда, әлеуметтік кәсіпкерлік - бұл әлеуметтік проблемаларды бизнес арқылы, жанын салып шешу болып табылады.

Егер, жай кәсіпкерлер әдетте, қызметінің табыс деңгейіне, пайдаға (сатылу көлемі) немесе акция бағасына қарай бағалайтын болса, әлеуметтік кәсіпкерлер, сондай-ақ, назарынның бір бөлігін жағымды әлеуметтік қайтарымға салады. 

Әлеуметтік кәсіпкерлік әдетте, әлеуметтік, мәдени немесе экологиялық міндеттерді шешуге бағытталған, осы шеңберде ол ерікті (коммерциялық емес, еріктілік) секторға жақындалады.

Пайда - мақсат ретінде емес, керісінше, ұйымның әлеуметтік немесе мәдени мақсаттарына жету жолындағы алдағы ілгерілеу құралы ретінде есепке алынады.

• Барлық адамдардың экономикалық және әлеуметтік дамуға елеулі үлес қосатын туа біткен қабілетіне сенім.
• Әлемді жақсарту жолындағы ниет және бәсекелестерді құрметтеу.
• Тәуекелдерді өз мойнына алуға және дәстүрлі шеңберінен шығуға мүмкіндік беретін сенімділік.
• Салауатты шыдамсыздық - қолды қусырып өзгерімдер күтіп отырудың орнына олар әлемді өздері өзгертеді.
• Таңдамалы / инновациялық шешімдер табу қабілеті.

«Әлеуметтік кәсіпкерлік» (ағылш. social entrepreneurship) және «әлеуметтік кәсіпкер» (ағылш. social entrepreneur) терминдері бірінші рет әлеуметтік өзгерістерге арналған ағылшын әдебиетінде 1960-1970 жж. аталған болатын. Олар, кеңінен 1980 жылдары, әлеуметтік кәсіпкерліктің данасы болып танылған, мақсатты түрде бүкіл әлем бойынша әлеуметтік кәсіпкерлерді анықтау және қолдаумен айналысатын «Ашока» компаниясының негізін салушы,  америкалық  Билл Дрейтонның көпшілікке жариялау арқасында қолданылатын болды.

Еш асырып айтпай, 2006 жылы Нобель сыйлығын алғаннан кейін, Grameen Bank негізін қалаушысы профессор Мухаммад  Юнус, ғибадат және әлеуметтік кәсіпкерлік әлемінде орталық тұлға болып танылды. Оның атымен бірқатар бастамалар байланысты, соның ішінде, оның туылған күні - маусымның 28-і, 2010 жылдан бері бірқатар елде өткізілетін,  Әлеуметтік Халықаралық Бизнес күні.

Қызмет түріне қарамастан, кез келген бизнес - пайда әкелуі тиіс. Егер кәсібіңіздің қаржылық жағдайы нашарласа, әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту стратегиясының дұрыстығын және іскерліктің не үшін ашылғаны жайлы мәселенің қаншалықты тиянақты екенін ойластыру қажет.

Бұл жағдайда, тұрақты бизнесіңізді дамытуды жалғастыра бергеніңіз дұрыс болар, ал, табыс түсіп жатқан жағдайда, оны әлеуметтік жобаңызды дамытуға негізделген - жеке заңды тұлға немесе бөлімше ашуға жұмсағаныныз жөн.

Сонымен қатар, бизнесіңіз сәтсіздікке ұшыраған жағдайда бұл бағыт еш әсерін тигізбейтіндей етіп, жұмсалған табыс пайызын айқын анықтап- санап қою керек.

Көп жағдайларда, әлеуметтік саладағы бизнес - әлеуметтік кәсіпкерлікке жатпайды.

Мысалы, фармацевтикалық өнеркәсіптік компания әрине, әлеуметтік салаға кіреді. Алайда, оның миссиясы барлық науқастарды дереу емдеп, бизнесті жабуға көзделмеген.

Ал, әлеуметтік кәсіпкерліктің мақсаты, анықталған әлеуметтік мәселелерді нақты шешу болып табылады. 

Иә, егер ұйымның жарғысында жазылған болса, болады. Көбінесе жағдайда, осындай бастамаларды мемлекет мақұлдайды. Себебі ол- тартылған қарыз қаражаттан тәуелсіздік, сонымен қатар, жоғары бәсекелестік пен мемлекттік және де басқа грандттарды алу-алмауының белгісіздігі жағдайларында неғұрлым тұрақты болып табылады.

Сіз тіркелген нысаныңызға қарай, кез келген кәсіпкерге берілетін қолдауға үміттене аласыз. Әрбір қолдау, бизнес немесе коммерциялық емес ұйымның құқықтық нысанына байланысты беріледі.

Үкіметтік емес ұйымдар үшін мемлекеттік сатып алу мен бизнестік тендерлермен қатар, арнайы гранттар мен көмек түрлері болады.

Сіздің, заңнамаға сәйкес, мемлекет әлеуметтік қызметтердің жеткізуші болуыңызға мүмкіндігіңіз бар (34-ке жуық қызмет).

Жоқ, бәрі жалпы шарттар бойынша. Бірақ, ол, әлеуметтік кәсіпкерлік тақырыбы бойынша жарнама немесе теледидар бағдарламасын  жасау кезінде өз біліктілігін қолдану мүмкіндіктерінің бірі болуы мүмкін.

 Бұл әрекетті орындау үшін, сіздің қызмет тарихыңыз - тартымды медиа өнімге айналдыруға болатындай, қызықты да қанықты болуы тиіс.

Өз еркімен басқа адамдардың (реципиенттер) немесе ұйымдардың күш-жігерін қолдау үшін, әдетте, Интернет арқылы, ақшалай немесе басқа да ресурстарын біріктірген адамдардың (донорлар) ұжымдық ынтымақтастығы - Краудфа́ндинг деп аталады (ұлттық қаржыландыру, ағылш. сrowd funding, сrowd — «тобыр», funding — «қаржыландыру»).

Қаржы жинаудың мақсаттарының көптеген түрлері болады. Мысалы; табиғи апаттардың құрбандарына көмек, жанкүйерлердің арқасүйерлігі, саяси науқандарды қолдау, старт-ап компаниялар мен шағын бизнесті қаржыландыру, еркін бағдарламалық қамтамасыз етуді құру, бірлескен инвестициялардан пайда табу және сол сияқты т.б.

Негізгі тарихи «краунфаундинг» - адамдарға онлайн платформа арқылы еш қиындықсыз және қорқынышсыз ақша аудару мүмкіндігі пайда болған кезде, яғни, Интернет арқылы төлем қызметтерін жеңілдету мүмкіндігі пайда болғаннан бері - бас көтерді. 

Бұл, бір шетінен, прототиптің кез келгенінін даму жолында, оны өнеркәсіптік ауқымға шығару үшін - өнімді сатып алатын жеткілікті тұтынушылар немесе сатып алушылардың қажеттігіне байланысты, старт-ап құбылысының пайда болуынан туындалған.

Ал енді краудфандингті тек қаражат тарту арқылы әлеуметтік мәселені шешу үшін пайдалансақ, одан түк те шықпауы мүмкін, сондықтан краудфандингті фандрайзингтің стратегиялық элементі ретінде қарастырудың ешқандай мағынасы жоқ екені мәлім.

Коммерциялық емес ұйым және оған қосымша ЖШС немесе жеке кәсіпкерлік түрінде бизнес ашқан дұрыс.

Қазіргі уақытта, әлеуметтік кәсіпкерлер тізімінің болмағанынан, «әлеуметтік кәсіпкер» термині Қазақстан Республикасының заңнамасына бекітілген жоқ.

Әлеуметтік кәсіпорындардың ықтимал түрлерінің тізімін жасау -айтарлықтай қызметтің осы түрінің аясының тартылуына апарып соғуына мүмкін. 

Себебі, әлеуметтік кәсіпорындардың жаңа түрлері пайда болған жағдайда,  біз оларға тұрақты заңнаманы қолданып, қолайлы еңбек жағдайларын ұсына алмайтын боламыз.

Бүкіл әлемде, бұл мәселе талқылау барысында, тек қана Оңтүстік Кореяда, әлеуметтік кәсіпорын 2007 жылы заңға еніп, бекітілген.